Yetişkin Öğrenme Prensiplerini Eğitmenler Pratikte Nasıl Kullanabilir?

Bir eğitmen olarak, gerek eğitimleri hazırlarken, gerekse de sınıfta eğitim verirken en temel kriterimiz, konunun içeriğinden çok, o eğitimi yetişkin öğrenme prensiplerine göre hazırlayıp sunmamızdır

Kurumsal  eğitimler, çalışanlara, yani yetişkinlere yönelik planlanır. Yetişkinlerin öğrenme tarzı, ilköğretim ya da lise öğrencilerinin öğrenme tarzından farklıdır. Bu sebeple, eğitimler ve diğer gelişim etkinlikleri, yetişkinlerin öğreneceği şekilde tasarlanır.

Yetişkin öğrenme bilimine, androgoji adı verilir. Kavram, andr (yetişkin) agagos (rehberlik) kelimelerinden türemiş “yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı" anlamına gelir. Androgojinin temel ilkeleri çok kapsamlı olsa da, bir eğitmene yön verebilecek olan kritik ilkeler şu şekildedir.

1. Yetişkin, güdülenmesi ve başarılı olması için eğitimin kendilerine sağlayacağı faydayı bilmek isterler.

2. Yetişkin,  öğrenme sürecine dahil olmak ister, pasif olarak eğitim dinlemeyi tercih etmez.

3. Yetişkinler, öğrenme sırasında eğitmen tarafından aşırı yönlendirilmeyi istemez, buna direnç gösterirler. Daha çok kendilerini yönlendirerek öğrenmeyi isterler.

4. Yetişkinler, öğrendikleri konuları, kendi geçmiş deneyimlerin ile bağdaştırarak öğrenirler.

5. Yetişkinler farklı öğrenme alışkanlıklarına sahip olduğu için, eğitim içinde farklı öğretim yöntem ve tekniklerinin bulunmasını beklerler.

6. Yetişkinler, öğrenme sonunda geribildirim almayı isterler.

7. Yetişkinler, öğrenme sırasında olumlu, yapıcı ve kendine saygı duyulduğunu hissettiren bir atmosfer olduğunda öğrenebilirler.

Eğitmenler Olarak Yetişkin öğrenme Prensipleri Nasıl Kullanılır?

Androgojinin Temel İlkelerini ve yetişkinlerin bu 7 temel özelliğini bilen eğitmenler;

1- Hem eğitimi tasarlarken

2- Hem de eğitim verirken  Yetişkin Öğrenme Prensiplerine dikkat ederler.

Prensiplerin Kullanımına Dair Eğtimenlere İpuçları ve Öneriler:

1. Yetişkin, güdülenmesi ve başarılı olması için eğitimin kendilerine sağlayacağı faydayı bilmek isterler. :  

• Bu nedenle eğitimin kritik başlıkları için, bu konuyu öğrenmenin onlara olan faydasını kısa da olsa sınıfta tartıştırın.
• Böylece o konuyu daha istekli olarak öğrenmeye çalışacaklardır.

2. Yetişkin,  öğrenme sürecine dahil olmak ister, pasif olarak eğitim dinlemeyi tercih etmez.: Bu yüzden,

• Sadece eğitmenin anlattığı ve katılımcıların eğitim boyunca dinlediği bir ortamdan uzak durun.

• Konulara girmeden önce onlara “Sizce ……. Nedir?, Sizce …..hataları neden kaynaklanmaktadır? ….” Vb. sorular sorun.

• Grup çalışması, örnek olay, ekran uygulaması vb. uygulamaları eğitiminizde kullanın

3. Yetişkinler, öğrenirken kendi kendilerini yönlendirmeye eğilimlidirler. Bu nedenle eğitmenin onu aşırı yönlendirmesine direnç gösterirler.

• Eğitim verirken aşırı yönlendirme yapmayın. Kimisi not tutarak anlarken, kimisi sadece dinleme eğiliminde olabilir.

• Uygulamalara dair yönlendirmelerde yumuşak bir dil kullanın.

• Katılmak istemeyenlere ısrarcı olmaktan kaçının.

4. Yetişkinlerin kendi hayat ve iş deneyimleri öğrenme için zengin bir kaynaktır. Yetişkinler edilgen dinlemeden çok, sorun çözme ya da tartışma gibi deneye dayalı teknikler aracılığıyla daha etkili öğrenirler. Bu nedenle,

• Katılımcılardan sık sık kendi örneklerini vermesini isteyin.

• Anlattığınız konuya dair neler yaşadıklarını sorun.

• O konuya dair ne tür zorluklara rastladıklarını vb sorun ve tartıştırın.

5. Yetişkinler farklı öğrenme alışkanlıklarına sahip olduğu için, eğitim içinde farklı öğretim yöntem ve tekniklerinin bulunmasını beklerler.  Bu nedenle:

• Eğitimi tasarlarken, anlatımınızdakileri uygulama ve deneme şansı vermek için bir öğrenme etkinliği planlayın. Örnek olay, grup çalışması gibi.

• Düz anlatımınızı destekleyecek videolar bulun ve izletin. Böylece o video üzerinden etkileşimli bir tartışma yapabilirsiniz.

6. Yetişkinler, öğrenme sonunda geribildirim almayı isterler: Bu nedenle;

• Katılımcılara sıklıkla yapıcı geribildirimler verin.

• Geribildirim verebilmeniz için elbette onlara sınıf içinde bir uygulama (Örnek olay, eğitim oyunları, uygulama, grup çalışması vb) yaptırmanız gerekecektir. Bu nedenle eğitimi tasarlarken, eğitim konunuza uygun en az 1 tane uygulamayı önceden hazırladığınıza emin olun.

• Bazen uygulama yaptırmadan da, sorduğunuz bir soruya verdikleri yanıtlara da geribildirim verebilirsiniz.

• Geribildirimleriniz sırasında, yanlış ya da eksik bile olsalar, katılımcıların olumlu tepkilerini öne çıkartarak yapıcı bir yaklaşım sergileyin. Aksi taktirde katılımcının eğitimden kopması gibi durumlar yaşanabilir.

7. Yetişkinler, öğrenme sırasında olumlu, yapıcı ve kendine saygı duyulduğunu hissettiren bir atmosfer olduğunda öğrenebilirler.

• Eğitim boyunca herkese, güleryüzlü, kibar, destekleyici bir mizaç sergileyin.

• Hatalar ya da yanlış yanıtlarda, kabullenici ve yapıcı bir tutum sergileyerek onların iyi hissetmesini sağlayın.

• Geribildirimlerinizde, olumsuz kısımlardan çok, katılımcıların sergiledikleri olumlu yanıt ya da uygulamaları vurgulayın ve onları cesaretlendirip onure edin.

• Karşıt fikirler ya da keskin tartışmalar olursa, tarafsız bir moderatör gibi ortak aklı bulmaya yönelik bir tutum sergileyin, kişileri sınıf içinde yargılamamaya özen gösterin.

• Sınıf içinde zaman zaman oluşabilecek esprili ve eğlenceli anlara müdahale etmek yerine, kısa bir süre de olsa o eğlenceli anın parçası olmayı tercih edin.

• Asla bazı katılımcıların yanında ve tarafında olduğunuz izlenimini uyandırmayın. Tüm katılımcılara eşit mesafede olduğunuzu gösterin.

• Kazara bir katılımcıda tepki oluşturan bir ifade kullanırsanız, eğitim boyunca o katılımcının gönlünü almak için yapıcı bir tutum sergileyin.

• Gergin durumlar oluşursa, gerekirse özür dilemekten çekinmeyin, bu tutumunuz sizi katılımcıların gözünde daha da olumlu bir konuma getirecektir.